Je hebt het vast wel eens meegemaakt: Een vraagstuk bevat een lastig probleem. Hoe vervelend dan ook, je zoekt daarvoor een oplossing! Brainstormen kan daarbij handig zijn. Alleen hoe bevorder je het bedenken van oplossingen?

Bij Proctor & Gamble, je weet wel die Amerikaanse multinational voor huishoudelijke- en verzorgingsproducten, bedacht men in de jaren zeventig een handigheidje. Men wist al dat het gebruiken van ‘probleem’ collega’s kon belemmeren bij het zoeken naar ideeën. Alsof het brein een defensieve reactie vertoont op ‘probleem’. Dus hanteerde men bij Proctor & Gamble liever het woord ‘uitdaging’.

Uitdagingen zijn vermomde kansen. Veel mensen krijgen een aansporing van ‘uitdaging’, want een uitdaging spreekt de natuurlijke competitieve instelling aan. Mensen willen nu eenmaal optimistisch kansen creëren én die verzilveren.

Bij Proctor & Gamle ging met een stapje verder. Het oplossen van een probleem, ging men anders formuleren. De bedoeling hiervan was de natuurlijke competitieve instelling bij medewerkers extra aan te spreken met drie simpele woordjes: ‘Hoe Kunnen We’?

Hoe werkt de ‘Hoe Kunnen We’-methode?

Stel in een brainstorm luisteren deelnemers naar de uitleg van een vraagstuk. Iedereen bezit een stapel post-its en een marker waarmee je dikke en duidelijke steekwoorden kan schrijven.

1. Schrijf de letters HKW in de linke bovenzijde van een post-it zoals in de afbeelding hierboven
2. Wacht en luister
3. Wanneer je iets interessants hoort, vertaal dit in een vraag
4. Schrijf de vraag op je post-it, neem die post-it af en leg het terzijde
5. Wacht en luister

Hier een voorbeeld. Bij de presentatie van de kwartaalcijfers hoort een groep aanwezigen dat de bankinstelling klanten verliest. Er worden meerdere oorzaken genoemd. Iemand schrijft op een HKW-post-it: ‘HKW de meest innovatieve bank-app ter wereld ontwerpen?’

De HKW-methode zal bij sommigen de wenkbrauwen doen fronsen. De methode voelt mogelijk onnatuurlijk aan, omdat die in spreektaal niet gangbaar is. Toch biedt de methode een belangrijk voordeel. Wanneer een whiteboard geheel gevuld is met HKW-vragen, kunnen deelnemers aan een brainstorm deze makkelijk lezen, begrijpen en evalueren.

Wanneer deelnemers in een brainstorm gezamenlijk de belangrijkste HKW kiezen, wordt meteen duidelijk welke onderzoeksvraag in het vervolg van de brainstorm moet worden opgepakt. In het voorbeeld van de presentatie bij de bankinstelling maken de verzamelde HKW-post-its duidelijk in welke richting een vraagstuk mogelijk opgelost zou kunnen worden, namelijk door het maken van een innovatieve bank-app.

Het vinden van de belangrijkste HKW-post-it verloopt stapsgewijs

1. Hergroepeer gelijke HKW-post-its. Er ontstaan groepjes van soortgelijke HKW’s
2. Geef alle deelnemers van de brainstorm een velletje stem-stickers
3. Elke deelnemer kiest in stilte met de stem-stickers de belangrijkste HKW-vraag
4. De HKW-vraag met de meeste stemmen wordt in het vervolg van de brainstorm gebruikt

De HKW-methode levert over het algemeen goede besluiten omtrent de onderzoeksvraag. Aan het eind van een brainstorm blijkt of er geschikte ideeën zijn die passen bij de gezochte oplossing van het vraagstuk. In het positieve geval is er een geschikte oplossing. Nu blijkt ook dat de gekozen HKW-vraag naar deze oplossing heeft geleidt.

Mocht er geen geschikte oplossing zijn, dan kan het brainstormteam besluiten een andere, hoog-scorende HKW-vraag te onderzoeken. Gelukkig zal dit team snel die volgende HKW-vraag kunnen aanwijzen.